ماه مبارک رمضان

خلاصه :

اعمال شب اول ماه مبارک رمضان

در آن چند عمل مستحب است:

۱- استهلال؛ یعنى جستجوى هلال ماه و بعضى استهلال این ماه را واجب دانسته‌‏اند.

۲-، چون رؤیت هلال کرد، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله کرده و دست‌ها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده 

از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمودند: چون رؤیت هلال کردی، بگو:

اللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا صِیَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ وَ سَلِّمْنَا مِنْهُ وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ.

۳- غسل شب اول ماه: روایت شده که هر کسی در شب اول ماه رمضان غسل کند تا ماه رمضان آینده‏ خارش بدن به او نرسد، همچنین ۳۰ کف آب بر سر بریزد تا ماه رمضان آینده‏ با طهارت معنوى باشد.

۴- زیارت قبر امام حسین (ع): هر که امام حسین (ع) را زیارت کند، گناهانش ریخته شود و ثواب حجاج و معتمران آن سال را دریابد.

۵- دو رکعت نماز در شب‏ اول: در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» بخواند و از خدا بخواهد تا او را کفایت کند و از درد‌ها و آنچه می‌ترسد نگهداری کند.

اعمال روز اول ماه رمضان:

اوّل غسل کردن در آب جارى و ریختن سى کف آب بر سر که باعث ایمنى از جمیع درد‌ها و بیماری است در تمام سال.

دوّم کفى از گلاب بر رُو بزند تا از خوارى و پریشانى نجات یابد و قدرى هم بر سر خود بزند تا در آن سال از سرسام ایمن شود.

سوّم دو رکعت نماز اوّل ماه و تصدّق را به عمل آورد.

چهارم دو رکعت نماز کند؛ در رکعت اوّل حمد و اِنّا فَتَحْنا و در رکعت دوّم حَمْد و هر سوره که خواهد بخواند تا حق تعالى جمیع بدی‌ها را در آن سال از او دور گرداند و در حفظ خدا باشد تا سال آینده.

پنجم بعد از طلوع فجر این دعا را بخواند:

اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ وَاَنْزَلْتَ
خدایا ماه رمضان آمد و تو روزه آن را بر ما واجب کرده اى و نازل فرموده اى

فیهِ الْقُرآنَ هُدىً لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ اَللّهُمَّ اَعِنّا
در آن قرآن را که راهنماى مردم و حجت‌هایى از هدایت و تمیز (میان حق و باطل) است خدایا کمک ده ما را

عَلى صِیامِهِ وَتَقَبَّلْهُ مِنّا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا وَسَلِّمْهُ لَنا فى یسْرٍ مِنَک
بر گرفتن روزه اش و آن را از ما بپذیر و بخوبى از ما دریافتش کن و سالمش گردان براى ما در آسودگى

وَعافِیةٍ اِنَّک عَلى کلِّشَىْءٍ قَدیرٌ
و عافیت خودت که همانا تو بر هر چیز توانایى

ششم: بخواند دعای چهل و چهارم صحیفه کامله را اگر در شب نخوانده.

ما می توانیم به طور خلاصه اعمالی دیگر را بگوییم که این گونه می شود:

اعمال مستحبی در ماه رمضان شامل ؛ 1 - دعا و استقفار در ماه رمضان. 2 - اعمال روزهای ماه رمضان. 3 - اعتکاف در ماه رمضان. 4 - تلاوت قرآن در ماه رمضان. 5 - افطاری و صدقه دادن در ماه رمضان.

اعمال مستحبی ماه رمضان و فضیلت آن

1- دعا و استغفار در ماه رمضان

الحدیث:

قال علی بن ابیطالب(ع):

»علیکم فی شهر رمضان بکثرة استغفار و الدعاء فاما الدعا فیدفع عنکم به البلاء و اما الاستغفار فتمحی به ذنوبکم.

ترجمه:بر شما باد در ماه رمضان به استغفار و دعای زیاد. اما دعاهای شما دافع بلا از شماست. و اما استغفار شما از بین برنده گناهان است.

2- روزهای ماه رمضان

الحدیث:

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

ایها الناس انه قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکة و الرحمة و المغفرة، شهر هو عند الله افضل الشهور، و ایامه افضل الایام و لیالی افضل اللیالی و ساعاته افضل الساعات.

ترجمه:

ای مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهی است که پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات.

3- اعتکاف در ماه رمضان

الحدیث:

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

اعتکاف عشر فی شهر رمضان تعدل حجتین و عمرتین.

ترجمه:اعتکاف در یک دهه از ماه مبارک رمضان برابر با ثواب دو حج و دو عمره است.

توضیح:

در ایام و لیالی مقدسه‏ای، طبق روایات رسیده از ائمه معصومین (علیهم السلام) مستحب است که هر مسلمانی در صورت امکان دهه آخر ماه مبارک رمضان را در مسجد معتکف شود، که پیامبر اکرم(ص) در تمامی عمرش چنین می‏کرد.

تلاوت قرآن در ماه رمضان از برترین اعمال است

4- تلاوت قرآن در ماه رمضان

بهترین اعمال در شبها و روزهای ماه مبارک رمضان، تلاوت قرآن است. اگر چه تلاوت قرآن در تمام اوقات ثواب دارد، ولی چون قرآن در ماه رمضان نازل شده است، از اجر و ثواب ویژه‏ای برخوردار است چنانچه وارد شده:

الحدیث:

قال ابو جعفر (علیه السلام):

لکل شی‏ء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان

ترجمه:

برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن رمضان است.

بنا بر این امتیازات قرآن به اعتبار نزولش در ماه رمضان از ماههای دیگر بیشتر است.

الحدیث:

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

من تلافیه آیة من القرآن کان له مثل اجر من ختم القرآن فی غیره من الشهور.

ترجمه:

اگر کسی در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان یک ختم قرآن کرده است. 

5- افطاری و صدقه دادن در ماه رمضان

الحدیث:

قال الباقر (علیه السلام)

یا سدیر، هل تدری ای لیال هذه؟ فقال له نعم. جعلت فداک ان هذه لیالی شهر رمضان فما ذاک؟ فقال له اتقدر علی ان تعتق کل لیلة من هذه اللیالی عشر رقاب من ولد اسمعیل؟ فقال له سدیر بابی انت و امی لا یبلغ مالی ذاک، فما زال ینقص حتی بلغ به رقبة واحدة فی کل ذلک یقول:«لا اقدر علیه فقال له:افما تقدر ان تفطر فی کل لیلة رجلا مسلما؟ فقال له:بلی و عشرة فقال له (علیه السلام):

فذاک الذی اردت یا سدیر، ان افطارک اخاک المسلم یعدل عتق رقبة من ولد اسماعیل علیه السلام.

ترجمه:

ای سدیر! آیا می‏دانی چه شبهایی است این شبها؟ سدیر گفت:

بلی فدایت گردم این شبها شبهای ماه رمضان است، مگر این شبها چگونه است؟ امام (علیه السلام) فرمودند:آیا قدرت داری هر شب از این شبها ده بنده از فرزندان اسماعیل (ع) را آزاد کنی؟ پس سدیر عرض کرد:پدر و مادرم به فدایت، ثروتم کفاف نمی‏دهد، پس امام پیوسته تعداد بنده‏ها را کم کرد، تا رسید به یکی در تمام این ماه، سدیر گفت:قدرت ندارم پس امام(ع) به او فرمود:آیا قدرت نداری هر شب یک مسلمان روزه‏داری را افطار دهی؟ سدیر عرض کرد:بلی تا ده نفر را هم می‏توانم افطاری بدهم، پس امام به او فرمود:

ای سدیر همان است که اراده کردی یعنی با افطاری دادن ده روزه‏دار به ثواب عتق و آزاد کردن ده بنده از اولاد اسماعیل (ع) نایل می‏گردی.

انجام اعمال مستحبی در ماه رمضان از فضیلت بسیاری برخوردار است

توضیح:

خداوند انسان روزه‏دار را بر آنچه انفاق می‏کند در خوردنیها و آشامیدنیها محاسبه نمی‏کند ولی در این امر «اسراف‏» نشود.

الحدیث:

عن ابی عبد الله علیه السلام:

من تصدق فی شهر رمضان بصدقة صرف الله عنه سبعین نوعا من البلاء.

ترجمه:

هر کس در ماه رمضان صدقه‏ای بدهد خداوند هفتاد نوع بلا را از او دور می ‏کند.