ملک الشعرای بهار

خلاصه :

در 18 آذر ماه سال 1265 در مشهد متولد شد و نام اش محمدتقی بهار گذاشته شد. وی ادبیات فارسی را برای اولین بار نزد پدرش یعنی میرزا محمدکاظم صبوری آموخت و از هفت سالگی شروع به سرودن شعر کرد. او در چهارده سالگی به اتفاق پدرش در مجامع آزادی خواهان حاضر شد و به مشروطیت و آزادی دل بست و دو سال بعد از مرگ پدرش هنگامی که بیست سال داشت در سال 1324 هجری قمری که مشروطیت در ایران مستقر شد در جمع مشروطه خواهان خراسان در اومد. پس از مرگ پدرش، مقام پدرش به فرمان مظفرالدین شاه به او رسید، یعنی ملک الشعرای آستان قدس رضوی! وی دو روزنامه نو بهار و تازه بهار را به ترتیب تاسیس کرد که نوبهار به دلیل به دلیل مخالفت با حضور قوای روسیه در ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت، به امر کنسول روس تعطیل شد و نوبهار به دستور وثوق الدوله تعطیل شده و بهار دستگیر و به تهران تبعید شد. گرچه انتشارات نوبهار بار ها تعطیل و باز میشد. وی همچنین از جوانترین نمایندگان مجلس بود اما تصویب اعتبارنامه اش چهار ماه و نیم به طول انجامید. پس از مخالفت ها و دشواری های فراوان سرانجام مجلس با ۴۴ رای موافق در برابر ۲۵ رای مخالف به اعتبارنامه ملک الشعرا رای داد. سرشارترین دوران کار علمی ملک الشعرای بهار پس از پایان مجلس ششم و کناره‌گیری از مجلس آغاز شده بود و وقت بیشتری یافت. طی این دوره بود که بار دیگر به مطالعهٔ متون و تحقیق ادبی و زبانی پرداخت. در سال 1331هجری قمری در اجرای قراردادهایی که در زمان علی اصغر حکمت با وزارت معارف منعقد کرد، به تصحیح متونی چون مجمل التواریخ و القصص، تاریخ بلعمی و منتخب جوامع الحکایات عوفی پرداخت. دستاورد ادبی و علمی او در این دوره، تصحیح متون، ترجمه آثاری از پهلوی به فارسی، تالیف سبک شناسی و نگارش احوال فردوسی بر مبنای شاهنامه بود. در سال 1336 هجری قمری تدریس در دوره دکتری ادبیات فارسی را به عهده گرفت. وی سرانجام در روز دوم اردیبهشت 1330 هجری شمسی، در خانه مسکونی خود در تهران درگذشت در شمیران در آرامگاه ظهیر الدوله به خاک سپرده شد.

از آثار بهار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1-تصحیح و تحشیه دو متن مهم تاریخ سیستان و مجمل التواریخ و القصص
2- سبک شناسی نثر فارسی در سه جلد
3- مجموعه اشعار در دو جلد
4- دستور زبان فارسی
5- تاریخ احزاب سیاسی ایران در دوجلد
6- دروس دانشکده ادبیات
7- رساله در شرح حال مانی
8- احوال فردوسی
9- احوال محمد جریر طبری
10- یادگار زریران و داستان نیرنگ سیاه یا کنیزان سفید
11- تصحیح و تحشیه و مقدمه بر ترجمه رساله‌ النفس ارسطو از منشات بابا افضل
12- تصحیح و ترجمه تاریخ طبری و جوامع الحکایات عوفی و التقاطات از جوامع الحکایات
13- نامه‌های ملک الشعرای بهار
14- گزیده تذکره‌ الاولیا
15- فردوسی‌نامه
16- پند پدر و …

از قالب های شعری او میتوان به گِل و گُل اشاره کرد.

مثالی از منتخب اشعار ملک الشعرای بهار:

هنگام فرودین که رساند ز ما درود؟
بر مرغزار دیلم و طرف سپیدرود

کز سبزه و بنفشه و گلهای رنگ رنگ
گویی بهشت آمده از آسمان فرود

دریا بنفش و مرز بنفش و هوا بنفش
جنگل کبود و کوه کبود و افق کبود

جای دگر بنفشه یکی دسته بدروند
وین جایگه بنفشه به خرمن توان درود