مستحبات نماز

خلاصه :

چند تا از اعمال مستحب قبل از نماز:

•در هنگام وضو رو به قبله بايستد و قبل از آن مسواك بزند.

•در حال نماز لباس سفيد و معطرى بپوشد انگشترى عقيق در دست كند و جامه سياه نپوشد.

•براى نماز جاى مخصوص، لباس مخصوص و سجاده يا فرش مخصوص انتخاب كند.

•نماز را به جماعت بخواند.

• اذان و اقامه قبل از شروع نماز

امام صادق علیه السّلام فرمودند:

من صلی باذان و اقامة صلی خلفه صفان من الملائکة و من صلی باقامة بغیراذان صلی خلفه صف واحد ما بین المشرق والمغرب؛
هر کس که نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان درپشت سرش نماز می گزارند، و کسی که نماز را با اقامه تنها بخواند یک صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می خوانند و اندازه صف به قدر میان مشرق و مغرب است .

محجة البیضاء، ج 1، ص 338

• مستحب است که انسان علاوه بر تکبیرة الاحرام، قبل از آن شش تکبیر دیگر بگوید

از امام کاظم(علیه السلام) علت مستحب بودن این تکبیرها چنین بیان شده: «خدا آسمانها را هفت زمین ها راهفت و حجاب ها را هفتگانه آفرید؛ پس چون پیامبر(صلى الله علیه وآله) رابه معراج بردو قرب او به پروردگارش به اندازه فاصله دو کمان یا نزدیکتر شد یک حجاب از حجابهایش برداشته شد؛ پیامبر(صلى الله علیه وآله) تکبیر گفت و آغاز نمودبه گفتن کلمات افتتاحیه نماز، پس چون حجاب دوم برایش برداشته شود، تکبیر گفت؛ و به همین منوال (گذشت ) تا به هفت حجاب رسید؛ پس آن جناب هفت تکبیر گفت بدین علت براى افتتاح نماز هفت تکبیر گفته مى شود.». علل الشرایع، ص 322، باب، 30، حدیث 4.

• گفتن« اعوذ بالله من الشيطان الرجيم »در رکعت اول قبل از قرائت حمد

• بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدای حمد و سوره

امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْإِحْدَى وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ بِالْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏.
مؤمن پنج نشانه دارد: اقامه ۵۰ رکعت نماز (مجموع واجبات و مستحبات)، خواندن زیارت اربعین، انگشتر عقیق در دست راست کردن، در سجده پیشانی بر خاک نهادن و «بسم الله الرحمن الرحیم» را (در نماز) بلند گفتن.
وسائل الشیعه جلد ۱۰، صفحه ۳۷۳

• مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول، (سوره قدر)و در ركعت دوم، (سوره توحيد) را بخواند.
• قنوت يكى از مستحبات مؤكّد است. مستحب است قبل از قنوت، تكبير بگويد مستحب است در قنوت دستها را مقابل صورت و کف آنها را رو به آسمان و پهلوی هم نگهدارد و غیر شست، انگشتهای دیگر را به هم بچسباند و به کف دستها نگاه کند.

• چند دعای قنوت

  •ربّنا اغفرلى و لوالدىّ و للمؤمنین یوم یقوم الحساب: سوره ابراهیم، آیه 41

  •رَبّنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهّاب: سوره آل عمران، آیه 8

  •رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ : سوره بقره ، آيه 201

  • رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ: سوره آل عمران ، آيه 16

  •ربِّ اجْعَلْني‏ مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعا. سوره ابراهيم ، آيه 40

و البته به جز این آیات مبارک، دعا ها و آیات ربنا دار قرآنی دیگری هم هستند که میتوانیم آن ها را در قنوت بخوانیم

• پيش از رفتن به ركوع، درحالیكه راست ايستاده، تكبير بگويد. در ركوع دست ها را بر روی زانو ها قرار بدهد و زانوها را به عقب دهد. بعد از آن كه از ركوع برخاست و راست ايستاد، بگويد: «سمع الله لمن حمده».
• مستحبات سجده:

•در حال سجده، انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد، به طورى كه سر آنها رو به قبله باشد.

•در سجده دعا كند واز خدا حاجت بخواهد.

• بعد از سجده نيز بر ران چپ بنشيند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد.

• بيني را به مهر يا چيزي كه سجده بر آن صحيح است بگذارد .

•بعد از سجده اول بدنش كه آرام گرفت «استغفرالله ربي و اتوب اليه» بگويد

•در سجده ها صلوات بفرستد

•سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روي رانها بگذارد.

• دعا ها و ذکر های مستحب در سجده:

•یا لطیف ارحم عبدک ضعیف، یا جلیل ارحم عبدک الذلیل

•یا ولی العافیه، اسئلک العافیه، عافیه الدّین و الدنیا و الاخره، بجاهِ محمّـد و عترته الطاهره صلواتک علیه اجمعین

•اللهم انی اسئلک الراحه عند الموت و المغفره بعد الموت و العفو عند الحساب

•یا من له الدنیا و الاخره ارحم من لیس له الدنیا و الاخره

• پيش از تشهد بگويد: (الحمد لله) يا بگويد: (بسم الله و بالله و الحمد لله و خير الاسماء لله)
• هم چنين در تشهد اول بعد از صلوات، بگويد: (و تقبل شفاعته فى امته و ارفع درجته)
• هنگام برخاستن از تشهد(یا برخواستن در رکعت های دیگر) بگويد: (بحول الله و قوته اقوم و اقعد)

• مستحب است انسان بعد از نماز مشغول تعقيب، يعنى خواندن ذكر و دعا و قرآن شود. و بهتر است پيش از آن كه از جاى خود حركت كند روبه قبله تعقيب رابخواند.

• از تعقيبهايى كه خيلى سفارش شده است، تسبيح حضرت زهرا (عليهاالسلام) است.

امام باقر (ع) درباره تسبيح حضرت فاطمه (س) مي‌‏فرمايد: «خداوند متعال با هيچ ستايشى، بالا‌تر از تسبيحات فاطمه زهرا (س) عبادت نشده است. و اگر چيزى افضل از آن وجود داشت، رسول خدا (ص) آن را به فاطمه (س) اعطاء مي‌‏كرد»  تسبيحات حضرت زهراء، ص‏۱۰، به نقل از علل الشرايع/۳۶۶.

امام صادق (ع) نيز به فضيلت تسبيح بعد از نمازهاى واجب چنين اشاره كرد: «من سبح تسبيح فاطمه الزهراء (س) قبل ان يثنى رجليه من صلاة الفريضه، غفر الله له. هر كس بعد از نماز واجب تسبيح فاطمه زهرا (س) را به جا آورد، قبل از اينكه پاى راست را از بالاى پاى چپ بردارد، (كنايه از اين است كه پس از پايان نماز حركتي نكرده و در جاي خود مشغول به تسبيح شود)، جميع گناهانش آمرزيده مى‏شود.» از هر معصوم چهل حديث، محمد على كوشا، ص‏۳۶۴

• مستحب است بعد از نماز سجده شكر نمايد و همين قدر كه پيشانى را به قصد شكر بر زمين بگذارد كافى است، ولى بهتر است صد مرتبه يا سه مرتبه يا يك مرتبه، « شُكرا للّه » يا « شكرا » يا « عَفْوا » بگويد.

انشاءالله خدا به همه ما توفیق بدهد که نماز هایی با حضور قلب و ارزشمند بخوانیم

التماس دعا