واحد درسی سواد حقوقی در آموزش و پرورش

خلاصه :

واحد درسی سواد حقوقی در آموزش و پرورش، بایسته‌ها و راهکارها

مقدمه

حجم بالای تشکیل پرونده‌های قضائی نه صرفاً به دلیل عدم آشنایی با مکانیسم‌های رسیدگی در قوه قضائیه، بلکه در عدم شناخت دقیق افراد جامعه نسبت به تکالیف و حقوق متقابل خود و همنوعانشان است. آموزش همگانی قوانین در کشور ما سابقه چندانی ندارد و در آموزش و پرورش بسیار کم به آن پرداخته شده است. حال آن که در کشورهای پیشرفته از همان مقطع دبستان کودک از طریق آشنایی با حقوقی که دارد یاد می‌گیرد که بتواند از خود دفاع کند و متوجه می‌شود برای پیگیری حقوق خود به چه مکانی باید مراجعه کند و چه اقداماتی را باید انجام دهد، اما در کشور ما به این مسأله توجه نشده این در حالی است که در اصل سوم قانون اساسی آمده وظیفه دولت است که امکان آموزش همگانی را برای عموم مردم فراهم کند.

در طرح و برنامه تحولی در مقیاس جامعه ایرانی ناگزیر باید از رهگذر مخاطبانی که قرار است چند سال دیگر در قامت بزرگسالان، وارد مناسبات اجتماعی شوند، عبور کرد تا بتوان به فرجام موفق آن دل بست. این گروه مخاطبان که در مدل کوچکی از یک جامعه در حال تمرین زیست مدنی و اجتماعی هستند، فرزندان ایرانند و دوازده میلیون و سیصد هزار نفر از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند. در ادبیات رسمی آن‌ها را دانش آموز می‌نامند اما باورمندان به ساخت فردای روشن ایرانی آنها را سربازان و معماران توسعه می‌خوانند.

در این زمینه پژوهش‌های آکادمیک و راهکارهای عملیاتی نیز در سال‌های اخیر انجام شده است. به عنوان مثال طرح‌هایی مانند همیار پلیس گامی در همین راستا محسوب می‌شود. در این پژوهش در صدد هستیم تا با بیان ضرورت آموزش حقوق و قوانین در مدارس به ارائه مدلی بپردازیم که نحوه ارائه «واحد درسی آشنایی با حقوق و قوانین جمهوری اسلامی» را در مدارس تبیین نماید.

یافته‌ها

سواد حقوقی در قالب دو واحد درسی مشتمل بر ۷ فصل در مقطع متوسطه در ۶ سال متوالی ارائه می‌گردد. سر فصل‌های ارائه شده در این واحد درسی، در هر سال یکسان است و محتوای آن متناسب با سن دانش آموز تکمیل می‌گردد.

مقدمه‌ای بر علم حقوق:

می‌تواند مربوطه به روابط دولت و مردم باشد که به حقوق عمومی معروف است و یا شامل روابط خصوصی مردم گردد که حقوق خصوصی نامیده می‌شود.

حقوق جرائم و مجازات‌ها:

در مقررات دولتی مجازات و اقدام تامینی و تربیتی باید به موجب قانونی باشد که قبل از وقوع جرم مقرر شده است و مرتکب هیچ رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل را نمی‌توان به موجب قانون مؤخر به مجازات محکوم کرد.

حقوق خانواده و ارث:

هنوز بسیاری از خانواده‌ها نسبت به حقوق فردی و اجتماعی خود اطلاعات کافی ندارند و همین باعث بروز مشکلاتی برای آن‌ها می‌شود. در همین مساله در زمینه میراث قوانینی وجود دارد که آگاهی نسبت به آنها در هر خانواده ای لازم است،

بیمه روابط کارگری و کارفرمایی:

یکی از مشکلات اساسی و مبتلا به جامعه ما در روابط کار بی اطلاعی افراد نسبت به حقوق خود است که این امر خواسته یا ناخواسته باعث تضییع حقوق کارگر با کارفرما می‌شود.

حقوق راهنمایی و رانندگی:

آموزش این بخش منجر به فرهنگ سازی و کاهش سوانح جاده‌ای می‌شود

آشنایی با دادسراها و دادگاهها:

آشنایی با این نهادها و سازمان‌ها به افراد کمک می‌کند تا در نظام اداری زمان کمتری را صرف رسیدگی به مشکلات حقوقی خود بپردازند

آشنایی با قانون اساسی قانون

بحث و نتیجه گیری

تربیت شهروندانی آگاه به حقوق خویش برای ده تا پانزده سال آینده را باید از اکنون آغاز کرد و «مدرسه» نقطه کانونی آن است. آموزش و پرورش و هدایت دانش آموزان در جهتی است که آنها پس از فارغ التحصیلی بتوانند در جامعه حضوری ثمر بخش داشته باشند. ما می‌خواهیم دانش آموزان این حس و باور را داشته باشند که می‌توانند در توسعه کشور و بهبود زندگی خود و دیگران نقش تأثیرگذاری داشته باشتند.