محتوای درسی

آموزش نهاد و مسند


خلاصه :

.

نهاد چیست؟

نهاد به دو صورت به کار می‌آید:
جدا (اختیاری): کلمه یا گروهی از کلمات که معمولا در ابتدای جمله می آیند و درباره آن خبری میدهیم. به طور مثال در جمله «دانش آموزان می‌خندند» در ارتباط دانش آموزان خبر و اطلاعاتی میدهیم.
پیوسته (اجباری): همان شناسه است که شخص و شمار فعل را تعیین می‌کند. به طور مثال در جمله «کتاب می‌خوانم» َم نهاد و شناسه است. 

اسم در نقش نهاد ممکن است یکی از شش صورت زیر را داشته باشد:
الف)همواره فعل بیاید و فاعل جمله باشد.به عبارت دیگر:انجام دادن کاری را به طور مثبت یا منفی به آن نسبت بدهیم:
کاوه آمد.
بابک نخوابیده است.
ب)پذیرنده ی کاری باشد.که در این صورت همواره فعل مجهول است و در اصل مفعول بوده است:
درس خوانده شد.
ماه دیده نشد.
پ)دارنده صفت و حالتی باشد:به عبارت دیگر یعنی صفت و حالتی را به او نسبت بدهیم:
احمد مودب است.
محمد مریض نیست.
ت)پذیرنده صفت و یا حالتی باشد به عبارت دیگر:پیرفتن صفات و حالاتی را به صورت مثبت یا منفی به او نسبت بدهیم:
مسعود بیمار شد.
محمود غایب نشده است.
ث)وجود یا هستی را به او نسبت بدهیم یا از او سلب کنیم: و آن وقتی است که نهاد همراه فعل اسنادی (بودن) یا (استن) باشد و آن دو فعل نیز در مفهئم فعل تام یعنی وجود داشتن یا موجود بودن به کار رفتن:
اینجا پول است.
کتاب روی میز نبود.
در مثال های بالا پول و کتاب نهادند و فعل های است و نبود هر دو فعل تام هستند.
است یعنی وجود دارد موجود است.
نبود یعنی وجود نداشت موجود نبود.
اما مردی هم بود که این دغدغه در خاطرش راه یافت.
ج)دارا بودن یعنی مالکیت را به آن نسبت می دهیم و در این صورت نهاد همراه فعل داشتن است
سعید کتاب دارد
چنانکه ملاحظه می شود از انواع نهاد فقط یک نوع آن فاعل است و پنج نوع دیگر فاعل نیست.
پس می توان گفت:هر فاعلی نهاد است ولی هر نهادی فاعل نیست.
نهاد معمولا اسم است همان گونه که دیدیم ولی گاهی ضمیر یا صفت نیز به جانشینی از اسم نهاد واقع می شوند.
او آمد.
دانشمند آمد.


روش تشخیص نهاد

برای تشخیص نهاد از ساختار «چه کسی(کسانی) / چه چیزی(چیزهایی) + فعل» استفاده میکنیم.
مثال: استاد به دوستش کتابی بخشید. از جمله میپرسیم چه کسی بخشید؟ پاسخ استاد است در نتیجه نهاد استاد است.
سر انجام ماجرا را به مادر گفتم. از جمله میپرسیم چه کسی گفت؟ پاسخ من است و در ایجاد نهاد َم است.

چند تمرین در ارتباط نهاد:

نهاد جمله های زیر را مشخص کنید:

انسان با عشق معنا معنا پیدا میکند. 

همه باید به قانون احترام بگذارند.

دانش آموز باید به وظیفه خود عمل کند.

5 تست در ارتباط نهاد:

الف) نهاد در جمله "از رحمت کردگار ناامید نباید شد که او رحیم است." کدام است؟
1. کردگار       2. او         3. رحمت         4. رحیم
ب) در جمله "در عین وصل میتپد از تشنگی به خاک آن را که شوق تشنه دیدار کرده است" نهاد کدام است؟
1. تشنگی                      2. خاک                   3. تشنه                    4. شوق

ج) در جمله "چو خورشید روشن بیاراست گاه طالیه بیامد ز نزدیک شاه" نهاد کدام است؟

1.خورشید               2. شاه                     3. روشن                      4. طالیه

د) در بیت "خورده است خدا ز روی تعظیم        سوگند به روی همچو ماهت" نهاد کدام است؟

1. خدا               2. سوگند                 3. تعظیم                4. ماهت

ه) در بیت "چیست این سقف بلند ساده بسیار نقش           زین معما هیچ دانا در جهان آگاه نیست" نهادها کدامند؟

1. هیچ-ساده                    2. جهان-معما                   3. بلند-نقش             4. سقف-دانا

مسند چیست؟

واژه یا گروهی از کلمات که حالت و صفتی را از طریق فعل به چیزی نسبت دهیم.

روش تشخیص مسند

برای تشخیص مسند از ساختار «چطوری(چگونه) + فعل» استفاه میکنیم.
به طور مثال در جمله «هوا سرد است.» میپرسیم چگونه است؟ در نتیجه پاسخ ما و مسند این جمله سرد است.
یا در مثالی دیگر برای پیدا کردن مسند در جمله «ابر آسمان را تیره کرد.» میپرسیم چگونه کرد؟ و پاسخ تیره است.

چند تمرین در ارتباط مسند:

مسند را در جملات زیر بیابید.

نفس باد صبا، مشک فشان خواهد شد.

پاینده باد ایران.

حضور کاوه در داستان ضحاک اندک مدت است اما نظیر فروزش صاعقه است.

5 تست در ارتباط مسند:
الف) در کدام گزینه «مسند» وجود ندارد؟
1. مرا در دام ها بسیار بستند.
2. که تو شیر مردی و من پیر زن
3. شدش گیتی به پیش چشم تاریک
4. دست های تو شطّ خورشید است.
ب) نهاد و مسند را در بچه ها گرم گفت و گو بودند را به ترتیب بیابید؟
1. گرم-بچه ها                 2. بچه ها-گرم             3. گفت و گو-بچه ها            4. بچه ها-گفت و گو
ج) مسند در این جمله کدام است؟ "اگر خونین دلی از جور ایام لب خندان بیابد چون لب جام"

1. لب خندان               2. لب جام                    3. خونین دلی               4. جور ایام

د) مسندهای بیت "ای کعبه  به داغ ماتمت نیلی پوش وز تشنگی فرات در جوش و خروش" کدامند؟

1. داغ-تشنگی             2. نیلی پوش-جوش و خروش                3. کعبه-فرات                    4. کعبه-ماتمت
 
ه) مسند در بیت "متاب از روزن ای ماه دل افروزم، که اصراری        که شمع کشته ام بینی و زندان غم افزا را" کدام است؟

1. شمع                       2. کشته                         3. ماه                            4.دل

دو کتاب خوب برای یادگیری بهتر نهاد و مسند و به طور کلی دستور زبان فارسی کتاب های دستور زبان فارسی نشر الگو و دستور زبان فارسی سیر تا پیاز هستند که با استفاده از لینک های زیر میتوانید آنها را تهیه و استفاده کنید.
دستور زبان فارسی نشر الگو
کتاب دستور زبان فارسی جامع سری سیر تا پیاز انتشارات گاج

خیلی قشنگ بود

برای ویرایش باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج پاسخ باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

پیارسال
بسیار خوب

برای ویرایش باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج پاسخ باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج دیدگاه باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

پسران

دختران