کفشدوزک ها

خلاصه :

اهمیت کفشدوزک

پینه دوز برای زیست‌بوم بسیار سودمند است و آن‌ها را در کشاورزی رایج و بیشتر کشاورزی زیستی برای از میان بردن آفات و قارچ‌ها به کار می‌گیرند. کفش‌دوزک‌ها به‌ویژه در از بین بردن شته‌ها، یا شپش‌های گیاه بسیار مؤثرند و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان روش دفع آفات بیولوژیک استفاده کرد. اما کفش‌دوزک‌هایی نظیر سوسک کدو و سوسک سویا نیز وجود دارند که به جای حشرات، گیاهان خوراکی را می‌خورند و آسیب قابل توجهی به باغ‌ها می‌رسانند.

تخم‌گذاری

کفش‌دوزک‌ها برای تخمگذاری شته‌ها را شکار کرده و تخم‌های خود را در داخل شکم شته‌ها قرار می‌دهند. تخم‌های کفشدوزک، از مواد غذایی داخل شکم شته‌ها تغذیه نموده و رشد می‌کنند.

کفشدوزک‌‌ها برای دفاع از خود در زمان تهدید شدن، روش عجیبی دارند. اگر مزاحم یک کفشدوزک‌ شوید – مثلا از روی گیاهی برشان دارید یا وقتی آنها با یک موجود شکارچی روبه‌رو شوند – از مفصل زانوی پاهای خود خون ترشح می‌کنند. البته خون حشرات با خون مهره‌داران متفاوت است. در علم حشره‌شناسی به خون حشرات «همولنف» گفته می‌شود که برخلاف مهره‌داران نقش همولنف در تنفس و رساندن اکسیژن به بافت‌ها بسیار ناچیز است. ضمنا رنگ خون یا همولنف حشرات همیشه قرمزرنگ نیست و بسته به رنگدانه‌ای که در مایع همولنف وجود دارد، می‌تواند زرد، قهوه‌ای، نارنجی و حتی بی‌رنگ باشد. در کفشدوزک‌‌ها همولنف یک مایع سمی و بدبو به رنگ زرد است.

شاید دیده باشید که کفشدوزکی که روی دستان شما راه می‌رود، در مسیر خود اثر زردرنگی به جا می‌گذارد، این همان خون حشره است که در شرایط خطر از زانوهایش ترشح می‌شود. کفشدوزک‌ با این‌کار در نظر شکارچیانش حشره‌ای مریض و مردنی جلوه می‌کند و غالبا شکارچیان خوردن این‌گونه حشرات را ترجیح نمی دهند

غذای کفشدوزک‌‌ها

کفشدوزک‌‌ها عمدتا حشراتی مثل شته‌ها، مگس سفید، شپشک‌ها و کنه‌ها را که بدنی نرم و بدون پوشش دارند، می‌خورند. از بین این غذاها هم بیشتر از همه، شته‌ها برایشان خوشمزه‌اند. این سلیقه غذایی آنها باعث شده که به عنوان شکارچی آفت‌های مزارع و باغ‌ها به کمک کشاورزان بیایند. باغداران و زارعان همیشه با آغوش باز پذیرای این حشرات مفید در کشتزارهای خود هستند.

کفشدوزک‌‌های بالغ و نوزادانشان، هر دو از آفت‌های گیاهان تغذیه می‌کنند. نوزادها صدها شته را در طول زندگی می‌خورند و یک کفشدوزک‌ بالغ گرسنه روزانه تا بیش از ۵۰ حشره آفت را می‌بلعد! بنابراین می‌شود گفت یک کفشدوزک‌ ۵ هزار عدد حشره در طول عمرش می‌خورد.