از ایران چه خبر؟

خلاصه :

تاریخچه ماد                                                
مادها قومی ایرانی از تبار آریایی بودند كه قسمت اصلی سرزمین آنها شامل جنوب آذربایجان و قسمتهای دیگری در زاگرس وپایتخت آنها هگمتانه بود.اولین اطلاعات درباره آنها به سالنامه های آشوری شلمسر سوم در سال 836 پ م باز می گردد.آنها از سده هشتم پیش از میلاد تا ظهور سلسله هخامنشی بر فلات ایران و فراسوی آن حكومت كردند.سكاها به دست كیاكسار شكست خوردند. او با آشور به جنگ پرداخت و برای مقابله با آنان با بابل هم پیمان شد. پس از اینكه آنها آشور را شكست دادند بخت النصر حاكم بابلی كه با نواده كیاكسار عروسی كرده بود از ترس حملات مادها به سرزمینش در مرزهای شمالی سرزمین خود استحكامات نظامی فراوانی برپا كرد. ماد توسط هخامنشیان از بین رفت

شش قوم تشكیل دهنده اتحاد ماد:

1. بوسیان
2. ستروخاتیان
3. بودیان
4. آریزانتیان
5. مغها
6. پارتاکانیان

قلمرو حکومت ماد : 
آذربایجان، همدان، کردستان، فارس، خوزستان، ارمنستان که در اواخر قرن هفتم پیش از میلاد فتح شد، سرزمین دولت ایلام که بعد از فروپاشی دولت آشور میان ماد و بابل تقسیم شد،  خراسان، گرگان، سیستان، خوارزم، سغدیانا، سواحل دریای خزر، قفقاز، کرمان و بلوچستان.
البته بخش مرکزی حکومت آنها شمال غرب ایران کنونی بود و سرزمینهای دیگر به دلیل نداشتن حکومتی قدرتمند در آن زمان، ناچار به تبعیت از مادها بودند. 
در سده های بعدی، منطقه آذربایجان در شمال غرب فلات ایران ماد کوچک  و مناطق کردستان، همدان، ری و شمال حوزه کویر مرکزی ایران ماد بزرگ نام گرفت. 
این قوم در کوهها، مس، آهن، سرب، سیم و زر، سنگ مرمر و سنگهای گرانبها بدست آوردند و به کشاورزی بر دشتها و دامنه تپه‌های منزلگاه خود پرداختند.

پادشاهان ماد

1. دیاکو
2. فروتیش
3. خشتریته
4. هووخشتره
5. کیاکسار
6. ایشتوویگ
7. آستیاگ

جنگ های ماد و آشور

یکی از مهمترین منابع شناخت مادها، سالنامه های آشوری است. آشوریان به دلیل حملات زیادی که به سرزمین ماد داشته اند، اطلاعات زیادی در مورد آنها را در لوحهای خود به ثبت رسانده اند. در زیر خلاصه ای از گزارش نبردهای آشوریان به ماد آورده شده که در سالنامه های آشوری ثبت شده است.
اولین اطلاعات درباره ماد به سالنامه های آشوری شلمسر سوم در سال 834 پیش از میلاد باز می گردد. در این سال آشوریان به سرزمین نامار حمله کردند و شاه نامار به درون خاک ماد فرار کرد و این عاملی برای حمله آشوریان به ماد بود. آشوریان از کوه ها گذشته به سرزمین مسی سرازیر شدند و سپس به سوی ناحیه آرازیاش و خارخار که در آن دوره به اتحادیه قبایل ماد تعلق داشت حرکت کردند. منابع آشوری برای بار نخست از این سرزمین به نام مادای یاد می کنند . 
سالنامه های شلمنصر سوم، نام چهار دژ که وی در کشور مادها اشغال کرد را یادآور می شوند. آنها به داخل سرزمین ماد در جنوب شرق دریاچه ارومیه حمله کردند. هدف آنها تنها دریافت مال بود و پس از غارت منطقه، از این سرزمین خارج شدند و کوششی برای تحکیم موقعیت خویش در خاک ماد به انجام نرسانیدند .
آشوریان بار دیگر در سالهای  827و828 پیش از میلاد به ماد حمله کردند.
در واپسین سال های دوران پادشاهی شلمنسر سوم، جنگ داخلی در آشور آغاز گشت و با آغاز آن، نواحی شرقی بار دیگر استقلال خود را بازیافتند. پادشاه اورارتو به کرانه های دریاچه اورمیه آمد و پادشاهی گیلزان را به اوراتو منضم ساخت و شکست سختی به پادشاه ماننا وارد کرد .
در سال 821 پیش از میلاد شاه آشور برای بازپس گرفتن این مناطق به سمت شرق حمله کرد. این جنگ در اصل نبرد میان آشور و اورارتو در سرزمین ماد بود. شاید آتش سوزی عظیم دژ تپه حسنلو مربوط به این حمله باشد.