قوم عاد

کلاس علاقه مندان

خلاصه :

افراد بزرگ ونیرومند

در قرآن

قرآن کریم از قوم عاد در چندین آیه یاد کرده است که از جمله می‌توان به آیات ۲۱ تا ۲۶ سوره احقاف، آیات ۶۹ تا ۷۴ سوره اعراف، ۴۶ سوره ذاریات، آیه۵۰ سوره هود، آیه ۳۱ سوره مومنون، آیات ۱۳ -۱۵ سوره فصلت، آیه ۲۰ سوره قمر، آیه ۷سوره الحاقه، آیه ۸ سوره فجر، آیه ۱۵ سوره سجده و آیه ۱۳۰ سوره شعراء اشاره کرد.

نام و زمان

قوم عاد، قومی عرباز فرزندان عاد بن عوص بن أرم بن سام بن نوح که نام جدشان را بر روی قبیله خود گذاشتند.
قرآن کریم قوم عاد را بعد از قوم نوح می‌داند در قرآن تعبیر عاد أُولى‏ نیز وجود دارد: «وَ أَنَّهُ أَهْلَكَ عاداً الْأُولى‏؛ و اوست كه قوم عاد نخستين را هلاک كرد» عاد اولی، همان قوم حضرت هود بوده‌اندکه پس از قوم حضرت نوح و قبل از قوم ثمود زندگی می‌کردند. در نتیجه عاد دومی نیز وجود داشته و برخی مفسران عاد دوم را قوم ثمود دانسته‌اند.

مکان زندگی

محل زندگی قوم عاد در صحراها و شن‌های بيابان بوده

قرآن مکان زندگی قوم عاد را با نام احقاف معرفی می‌کند: «وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقاف؛ برادر قوم عاد را ياد كن، هنگامى كه قومش را در سرزمين احقاف بيم داد». احقاف به معنای شن‌هاى روان است كه بر اثر وزش باد در بيابان‌ها به صورت كج و معوج روى هم انباشته مى‌‏شوند، و سرزمين قوم عاد را از اين جهت "احقاف" مى‌‏گفتند كه ريگستانى به اين صورت بود. مفسران، احقاف را سرزمینی در جنوب جزيرة العرب دانسته‌اند. البته در تعیین نقطه دقیق آن اختلاف‌هایی وجود دارد. علامه طباطبایی و طبرسی معتقدند که سرزمین احقاف مکانی بین یمن و عمان است که در حال حاضر به صورت ریگزاری در آمده است. در سوره احقاف که غرض از آن انذار بر عذاب الیممشركين است گوشه‏‌اى از داستان قوم عاد به عنوان نمونه‌ای از مشرکان عذاب شده مطرح شده است و مکارم شیرازی در تفسیر نمونه معتقد است که نام سوره احقاف نیز بر گرفته از داستان قوم عاد و محل زندگی آنهاست.

خصوصیات ظاهری

قرآن کریم در توصیف ظاهری قوم عاد عنوان کرده است که آنها بلند قامت چون درخت خرما، بسیار فربه و درشت هیكل بوده‌اند. امام باقر(ع) نیز در ذیل حدیثی قوم عاد را چنین توصیف می‌کند: «آنها به اندازه نخل‌هاى بلند بودند و كوه را ويران می‌كردند».در روایتی از امام صادق (ع) نیز به بلندی قامت آنان اشاره شده و آنان را به بلندی درخت نخل دانسته است. در منابع دیگر نیز گفته شده است که مردمان عاد بسیار بلند قد بوده‌اند. شیخ طوسی در کتاب التبیان، برخی از این گفته‌ها را گزارش می‌دهد. در روایات نیز آمده است که بلندترین فرد ایشان قامتش ۱۰۰ ذراع و كوتاهترین ۷۰ ذراع بود. این مطالب نیز اختلاف‌های بسیاری با هم دارند مثلا در قولی دیگر آنان را 12 ذراع (حدود 6) متر دانسته است.

تمدن و زندگی

برخی از مفسران معتقدند که از ظاهر آیات قرآن در خصوص قوم عاد می‌توان نتیجه گرفت که این قوم برای خود تمدنی داشته و مردمی مترقی بوده‌اند، همچنین آنها دارای شهرهایی آباد و سرزمینی حاصلخیز و پوشیده از باغ‌ها و نخلستان‌ها و زراعت‌ها بوده‌اند. در وصف شهر ارم یکی از شهرهای آنان در آیه ۸ سوره فجر آمده است:«الَّتِی لَمْ یخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبِلادِ؛ (شهری) كه در هیچ سرزمینی مثل آن ساخته نشده بود.»
قوم عاد دارای کشاورزی و درختان نخل بسیار بودند و خانه‌های سنگی بزرگی برای خود ساختند.

عقاید و عملکرد

قوم عاد خدایان متعدد را می‌پرستیدند،آنها در هر مرحله‌ای برای خود بتی به عنوان سرگرمی می‌ساختند و در زیر زمین مخزن‌های آب درست می‌كردند به امید اینكه جاودانه خواهند بود. حضرت هود برای هدایت آنان مبعوث شد. قرآن از هود(ع) تعبير به برادر قوم عاد می‌كند. علت این تعبیر این است که حضرت هود از قوم عاد بود. علامه طباطبایی معتقد است که احتمال دارد كه قوم عاد غیر از هود (ع)، پیغمبران دیگری نیز داشته‌اند كه قبل از هود و بعد از جناب نوح (ع) در بین آنان مبعوث شده باشد ولی قرآن كریم نام آنان را نبرده باشد و لیكن سیاق آیات با این احتمال مساعد نیست.مفسران معتقدند بر اساس آیه «وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ» می‌توان نتیجه گرفت که قوم عاد گرفتار سه خصلتِ انكار آیات الهی، نافرمانی انبیاء و اطاعت كردن از جباران بودند. در واقع آنها از دستورات هر جبار و زورگوی عنیدی پیروی می‌كردند و همین گوش به فرمان جباران بودن، آنان را از پیروی هود(ع) و پذیرفتن دعوتش باز داشت. خداوند در ادامه توصیف قوم عاد در سوره احقاف عنوان کرده است «وَ أُتْبِعُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً وَ یوْمَ الْقِیامَةِ» یعنی به خاطر آن سه خصلت نكوهیده، لعنت در همین دنیا و در قیامت دنبال‌شان كرد و از رحمت خدا دور شدند، مصداق این لعن همان، عذابی بود كه آن قدر تعقیب‌شان كرد تا به آنها رسید و نابودشان کرد.

عذاب الهی

قرآن در ذیل آیات متعددی گفتگوهای میان حضرت هود و قوم عاد را نقل می‌کند. قوم عاد دچار خشکسالی گشته و برای مدت طولانی بر آن‌ها باران نبارید. حضرت هود، به آن‌ها وعده داد که اگر توبه کنند خشکسالی از بین خواهد رفت و حتی بر قدرت آن ها نیز افزوده خواهد شد. با این حال، قوم عاد، دعوت هود را نپذیرفت.
مردم عاد ابر بزرگی را از دور در آسمان دیدند و گمان کردند ابری باران‌زا است در حالی که ابر عذاب بود. در نهایت هفت شب و هشت روز پی در پی بر قوم عاد عذاب نازل شد.
پس از نابودی قوم عاد، هود به همراه دیگر مومنان سرزمین خود را ترک کرده و به مکه رفتند.