مغالطه

خلاصه :

مغالطه یعنی ابهام در ساختار کلام به عبارت ديگر انسان مي‌تواند هر آنچه را بخواهد حق يا باطل جلوه دهد.

سه تا از انواع مغالطه:

مغالطه های شکلی:

مغالطه‌های شکلی به مغالطه‌هایی گفته می‌شود که در شکلِ بحث می‌توان آن‌ها را دید، و نیازی به فهمیدن محتوای بحث برای پیدا کردن این نوع مغالطه‌ها نیست.

مثال: تبریزی‌ها ترکی بلدند. رسول ترکی می‌داند، پس رسول تبریزی است.

مغالطه های ابهام:

مغالطه اشتراک لفظ:

استفاده از واژه هایی که دو یا چند معنی دارند.

مثال: سعادت غایت(هدف)زندگی انسان است. غایت(انتها) زندگی انسان مرگ است – بنابراین سعادت انسان همان مرگ اوست.

مغالطه ابهام واژه:

استفاده از واژه‌های مبهمی که قابلیت تفسیرهای گوناگون دارند.

تعریف دوری:

تعریف دو شیء یا لفظ مبهم به یک‌دیگر، درحالی‌که برای شناخت هریک نیازمند به شناخت دیگری باشیم.

مثال: تعریف خورشید به ستاره‌ای که روز طلوع می‌کند، در حالی که روز به زمان طلوع خورشید تعریف می‌شود.

مغالطه های نقل:

دروغ:

عدم مطابقت خبر با واقعیت.

توریه:

بیان سخنی که معنای آن به‌ظاهر درست است، اما آن‌چه مخاطب از آن درک می‌کند نادرست و دروغ است.

مثال: من واقعاً راننده خوبی هستم. در این سی سال اخیر، فقط دوبار به خاطر سرعت بالا جریمه شده‌ام. این جمله درست است، اما گوینده هفته پیش رانندگی را شروع کرده و با این حال دوبار هم جریمه شده‌است؛ پس راننده خوبی نیست.

نقل قول ناقص:

نقل گزینشیِ بخشی از سخنان دیگران بدون توجه به پیام اصلیِ او در مجموعهٔ سخنانش

مثال:

منتقد شناخته‌شده‌ای دربارهٔ یک دیوان شعرِ تازه‌سروده‌شده چنین اظهارنظر کرده‌است:

این دیوان، خوب و مجموعه اشعار لذت‌بخشی‌است. البته هرگز با اشعار قوی برابری نمی‌کند؛ اما به‌هرحال ممکن است در جایی به دیوان شاعران قوی و برتر دسترسی نداشته‌باشید. دراین‌صورت، توصیه می‌کنم در تنهایی به مطالعهٔ این اشعار بپردازید.

اما ناشرِ این کتاب، برای تبلیغ و افزایش فروش آن، سخن را به‌صورت زیر در پشت جلد کتاب چاپ کرده‌است:

این دیوان، خوب و مجموعه اشعار لذت‌بخشی‌است... توصیه می‌کنم در تنهایی به مطالعهٔ این اشعار بپردازید.

تحریف: کاستن و افزودن محتوای یک متن.